Αγέλες και μαζισμοί
Ημερομηνία αρχικής ανάρτησης : 2015-09-30 11:30:00 Timestamp ID : 1443612600
ΚΑΘΕ ΜΟΡΦΗ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΤΕΙ, πρῶτ’ ἀπ’ ὅλα, τὴ μαζοποίηση ἢ ἀλλιῶς αὐτὸ ποὺ ὀνομάζει εὐφήμως ἡ «ἀριστερά» μαζικὸ κίνημα. Εἴτε μιλᾶμε γιὰ μιὰ θρησκευτικὴ ἢ παραθρησκευτικὴ ὁμάδα, εἴτε γιὰ μία κομματικὴ παράταξη ἢ μιὰ τρομοκρατικὴ ὀργάνωση, τὰ μέλη ποὺ ἀπαρτίζουν ὅλες τὶς μορφὲς συλλογικότητας πρέπει νὰ ὑποταχθοῦν στὴ θέληση καὶ τὶς ἐπιταγὲς τοῦ συνόλου στὸ ὁποῖο ἀνήκουν, δηλαδή, ἐν τέλει, στὶς ἀρχὲς καὶ στὶς πίστεις αὐτοῦ ποὺ ἡγεῖται τοῦ συνόλου. Ἑπομένως, τὸ κάθε μέλος εἶν’ ὑποχρεωμένο, ἂν θέλῃ νὰ καρπώνεται τὰ «ὀφέλη» καὶ τὴν «ἀσφάλεια» ποὺ συνεπάγεται ἡ ὅποια ἔνταξη, νὰ χωνευτῇ στὴν ἀγέλη σὲ σημεῖο ποὺ νὰ ἐξαφανιστῇ ὡς πρόσωπο, ὡς προσωπικὴ σκέψη.
Ὅποιος μέσ’ ἀπὸ διακηρύξεις καὶ μανιφέστα προσπαθεῖ νὰ μαντρώσῃ κόσμο σ’ ἀγέλες μὲ πρόφαση τὸ κυνῆγι ἑνὸς ἱεροῦ σκοποῦ ἢ μίας εὐγενοῦς ἰδέας (ἡ ἐκπλήρωση τῆς ὁποίας θὰ ἀποφέρῃ ἀνέσεις καὶ γενναία δοσίματα μόνο στὴν ἀγέλη ποὺ ἀφορᾶ καὶ μοιραῖα τὴ δυστυχία στὴν «ἀντίπαλή» της ἀγέλη – κι ἂς διατείνεται ὁ εἰσηγητής της ὅτι δουλεύει γιὰ τὸ καλὸ ὅλης τῆς ἀνθρωπότητας), εἶν’ ἀρχικὰ συμπαθὴς ἀλλὰ στὴν πορεία, κι ὕστερα ἀπὸ ἀλλεπάλληλες ἀποτυχίες νὰ ἐκπληρώσῃ κι αὐτὰ τοῦτα τὰ δικά του ἰδανικὰ (ἀφήνοντας πίσω του στὴν καλύτερη περίπτωση ψυχολογικὰ καὶ οἰκονομικὰ ράκη καὶ στὴν χειρότερη νεκρούς), γίνεται ὁ πιὸ μισητὸς ἄνθρωπος. Τότε ὅμως εἶν’ ἀργὰ γιατὶ τόσο αὐτὸς ὅσο κι ἡ αὐλὴ του ἔχει ἀποδράσει εἴτε σὲ κάποιο ἐπίγειο παράδεισο, μ’ ὅλη τὴν ἀπαιτούμενη κι ἀπαραίτητη ἀσφάλεια ποὺ τὸν χαραχτηρίζει, εἴτε στὸν οὐράνιο παράδεισο!
Ἡ δημιουργία μαζῶν μὲ σκοπὸ τὴν σύσταση ὁμάδας εἶν’ ἁπλὴ ὑπόθεση γιὰ αὐτὸν ἢ αὐτοὺς ποὺ δίνουν τὶς καλύτερες ὑποσχέσεις καί, πάν’ ἀπ’ ὅλα, ξέρουν τὴν τέχνη τῆς πειθοῦς. Ὅλοι οἱ κατασκευαστὲς μαζῶν συγκλίνουν σὲ τοῦτο: Στὴν ὑπόσχεση πρὸς τοὺς μαζοποιημένους ὅτι μὲς ἀπ’ τὴ συλλογικότητα θὰ καταφέρουν νὰ πετύχουν τὴν προσωπική τους ἐλευθερία καὶ προκοπὴ σ’ ὅλα τὰ ἐπίπεδα. Κι αὐτὸ ἀκριβῶς εἶναι ποὺ γοητεύει τὸν ἀνόσιο ὄχλο καὶ τὸν τραβάει ἀπ’ τὴ μύτη. Ὅμως, ἡ διατήρηση καὶ διαιώνιση τῆς ἑκάστοτε ἀγέλης δὲν περνάει μὲς ἀπ’ τὴν ἐπίτευξη τῆς ἐλευθερίας καὶ προκοπῆς τοῦ κάθε ἕνα μέλους της ξεχωριστά. Τουναντίον, τόσο ἡ προσωπικὴ ἐλευθερία ὅσο κι ἡ ἀτομικὴ προκοπὴ ἀναιροῦνται αὐτόματα καὶ βιαίως μέσα σ’ ἕναν ὁποιοδήποτε μαζισμό, γιατί σ’ ἀντίθετη περίπτωση καταστρέφεται ἡ συνοχὴ τῆς ἀγέλης κι ἀκυρώνεται τόσο ἡ ὕπαρξη της ὅσο κι ἡ ὕπαρξη τῶν καθοδηγητῶν της.
Ὁ ψυχολόγος καὶ ἐθνολόγος Gustave Le Bon ἔγραφε στὰ τέλη τοῦ 19ου αἰῶνα ὅτι ὁ 20ος αἰῶνας θάναι ἡ ἐποχὴ τῶν μαζῶν. Ἦταν πολὺ ἐπιεικής: Ἐγὼ θάλεγα, ἔχοντας τὴν ἐμπειρία τοῦ ἄνθρωπου ποὺ ἔζησε μὲς στὸν 20ο αἰῶνα, ὅτι ἐκεῖνος ὁ αἰῶνας ἦταν ἡ ἐποχὴ τοῦ ἐξανδραποδισμοῦ τοῦ εἴδους μας μὲς ἀπ’ τὴ μαζοποίησή του, σὲ σημεῖο μάλιστα ποὺ ὄχι μόνον νὰ μὴν μπορῇ νὰ «σκεφτῇ» καὶ νὰ «δράσῃ» ὁ ἄνθρωπος ἔξω ἀπ’ αὐτὰ τὰ μαζοποιὰ σύνολα κι ὁμάδες, ἀλλὰ καὶ νὰ μὴν δύναται νὰ νοηθῇ χωρὶς αὐτά! Φοβᾶμαι ὅτι ὁ 21ος αἰῶνας θάναι ὡς πρὸς αὐτὸ (καὶ μὲ τὴ συνδρομὴ τῆς τεχνολογίας) ἐφιαλτικώτερος . . . .
Κωνσταντίνος Κ. Χατούπης