H ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΑΠΕΙΛΕΙΤΑΙ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ

Ημερομηνία αρχικής ανάρτησης : 2015-12-03 13:53:00 Timestamp ID : 1449150780

Μετά το τρομοκρατικό χτύπημα της 13ης Νοεμβρίου 2015, η Ευρώπη ποτέ δεν θα είναι ίδια πια. Μέσα στο γενικότερο πλαίσιο αντιμετώπισης της τρομοκρατίας, συζητείται ο περιορισμός του χώρου Σένγκεν σε έναν κεντρικό πυρήνα χωρών αποκλείοντας τις περιφερειακές χώρες.

Ήδη, τα εσωτερικά σύνορα κλείνουν και υψώνονται φράχτες καταργώντας την Συμφωνία Σένγκεν στην πράξη. Η Συμφωνία Σένγκεν αποτελεί ένα επίτευγμα της Ευρωπαϊκής ενοποιητικής διαδικασίας και ένα σχετικά επιτυχημένο μοντέλο ολοκλήρωσης. Το όνειρο ενός «ενιαίου Ευρωπαϊκού χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης» όπως τον είχαν οραματιστεί οι ιδρυτές της ΕΕ, Jean Monnet και Robert Schuman, αρχίζει να γίνεται εφιάλτης.

Δεν νοείται ενιαία αγορά χωρίς ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων. Αναπόφευκτα, η ανάγκη για ασφάλεια θα παραμερίσει την ελευθερία και θα περιορίσει τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία. Η ραγδαία άνοδος κομμάτων με αντί-ευρωπαϊκή και αντί-μεταναστευτική ατζέντα, όπως πχ. στη Πολωνία, αποτελούν τροχοπέδη στην δημιουργία μιας κοινής μεταναστευτικής πολιτικής. Βέβαια, η άνοδος της τρομοκρατίας από συγκεκριμένους ακραίους μουσουλμανικούς κύκλους με αποκορύφωμα το μακελειό στο Παρίσι ρίχνουν νερό στο μύλο της ακροδεξιάς ρητορικής που θεωρεί όλους τους μετανάστες τρομοκράτες ή έστω επικίνδυνους.

Τα νέα μέτρα ασφαλείας θα είναι πολύ πιο σκληρά από την 11 Σεπτεμβρίου 2001 και η Ευρώπη θα μοιάζει με φρούριο εντός του οποίου θα επικρατεί ο φόβος (Fortress Europe). Η οικονομική δυσπραγία και η αθρόα μετανάστευση θα δημιουργήσουν εκρηκτικές καταστάσεις. Αυτό το κλίμα ξενοφοβίας που δημιουργείται οδηγεί ολοένα και περισσότερο στην τάση αντιμετώπισης του φαινομένου της μετανάστευσης σε εθνικό παρά σε συλλογικό Ευρωπαϊκό επίπεδο.
Για να ανασχεθεί αυτή η πορεία, η ΕΕ πρέπει να αντιμετωπίσει αυτές τις προκλήσεις χαράζοντας μια κοινή μεταναστευτική πολιτική με κεντρικό σχεδιασμό από τις Βρυξέλες αλλά και να επιδείξει ένα αρραγές μέτωπο κατά της τρομοκρατίας χωρίς παροξυσμούς. Τα Κράτη Μέλη θα πρέπει να προσπαθήσουν να αντιμετωπίσουν την ισλαμική τρομοκρατία με σύνεση για να αποφευχθεί γενίκευση του πολέμου με αποτέλεσμα περισσότερους πρόσφυγες στην Ευρώπη.

Πάντως, είναι γεγονός ότι τα Κράτη Μέλη μπορούν να πετύχουν πολύ περισσότερα από κοινού παρά με μεμονωμένες πρωτοβουλίες.
Συνεπώς, απαιτείται μια γενναία μεταρρύθμιση της Ευρωπαϊκής μεταναστευτικής πολιτικής ώστε να βελτιώνει τις συνθήκες ένταξης και παραμονής των νομίμων μεταναστών και των οικογενειών τους στα Κράτη Μέλη, αλλά ταυτόχρονα να είναι αυστηρή με την παράνομη μετανάστευση αντιμετωπίζοντας το πρόβλημα στη ρίζα του, που είναι η εξαθλίωση και η φτώχεια στις χώρες προέλευσης των μεταναστών. Η ΕΕ οφείλει να δώσει έμφαση στην βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης στις χώρες αυτές.

Επίσης, η ΕΕ πρέπει να συνδράμει οικονομικά τα Κράτη Μέλη στα εξωτερικά της σύνορα για την διαχείριση της μετανάστευσης. Η οικονομική ενίσχυση θα βελτιώσει και τις συνθήκες κράτησης των αλλοδαπών. Περαιτέρω, η αντικατάσταση του συστήματος του Δουβλίνου από έναν πιο ελαστικό μηχανισμό παροχής ασύλου θα βελτιώσει την κατάσταση αισθητά. Οι αλλοδαποί θα πρέπει να είναι σε θέση να επιλέγουν το Κράτος Μέλος που θέλουν να ζητήσουν άσυλο, ενώ θα αποσυμφορηθούν τα συστήματα ασύλου των Κρατών Μελών που αποτελούν πύλες εισόδου στην Ένωση. Επίσης, θα ήταν προτιμότερο η παροχή ασύλου να γίνεται από την ίδια την ΕΕ και όχι από τα Κράτη Μέλη.

Σε γενικές γραμμές, η ΕΕ έχει τις βάσεις για μια πιο αποτελεσματική διαχείριση της μετανάστευσης στην βάση της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η Ευρωπαϊκή νομοθεσία για την μετανάστευση σε συνδυασμό με τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων – που είναι μέρος του ενωσιακού κεκτημένου μετά τη Συνθήκη της Λισσαβόνας – δίνουν την δυνατότητα εναρμόνισης των νομοθεσιών των Κρατών Μελών ώστε να επιτευχθεί συναίνεση στον τρόπο αντιμετώπισης της μετανάστευσης. Ιδιαίτερα στον τομέα της νόμιμης μετανάστευσης, οι νομοθετικές παρεμβάσεις της ΕΕ είναι επαρκείς και δημιουργούν ένα κοινό πλαίσιο ρύθμισης των θεμάτων παραμονής και εργασίας των μακρά διαμενόντων αλλοδαπών.

Πράγματι, η μεταναστευτική πολιτική της ΕΕ έχει πετύχει πολλά, αλλά έχει πολύ δρόμο να διανύσει ακόμα για να καταστεί πραγματικά κοινή. Δεν είναι λύση να κατεδαφίζουμε ό,τι χτίστηκε τόσα χρόνια και το κεκτημένο Σένγκεν πρέπει να περιφρουρηθεί. Ο πιθανός περιορισμός του χώρου Σένγκεν θα φορτώσει δυσβάσταχτα βάρη στα Κράτη Μέλη που βρίσκονται στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ κάτι που αντιβαίνει το ενωσιακό κεκτημένο. Εν κατακλείδι, η ΕΕ θα πρέπει να στοχεύει σε μια πιο μακρόπνοη κοινή μεταναστευτική πολιτική η οποία θα είναι αναλογική και προσαρμοσμένη στις δυνατότητες και τις ανάγκες του κάθε Κράτους Μέλους.